Jacques Lacan και περί ψυχοθεραπείας από την Ελένη Περρίκου

 Οι άνθρωποι με υψηλή ευφυΐα είναι οι πιο δυστυχισμένοι, αμφιλεγόμενοι αλλά και οι πιο ειλικρινείς. Δεν είναι συνήθως ευχάριστοι όμως όταν συζητάς και καταθέτεις όλα τα εσώψυχα σου το μόνο που μπορείς να νιώσεις είναι ανακούφιση, ψυχική ανάταση έχοντας περιθωριοποιήσει τις τοξικές σκέψεις που σε καθηλώνουν.

Κάπως έτσι θεωρώ ότι είναι οι σωστοί επιστήμονες ψυχίατροι.

Τα ταμπού που λέγονται περί ψυχιάτρων και ψυχολόγων δεν με αφορούν και τα έχω απορρίψει χρόνια τώρα. Όπως πονάει το σώμα και πάμε στον παθολόγο, ορθοπεδικό κ.ο.κ όταν πονάει η ψυχή μας πρέπει να πάμε στον ανάλογο γιατρό. Έτσι απλά και λιμανιώτικα όπως λέει μια φίλη μου!

Μα όταν σκέφτομαι “ψυχίατρος” έρχεται μια συγκεκριμένη μορφή που μπήκε τα τελευταία χρόνια στην ζωή μου και καθάρισε το υποσυνείδητό μου από τα σκουπίδια, απελευθερώνοντας το καταπιεσμένο υλικό της ψυχής δίνοντας αέρα και χώρο. Επίπονη διαδικασία, δεν την αντέχουν όλοι, δεν την καταλαβαίνουν οι περισσότεροι, τερματίζουν λίγοι.

Κάπως έτσι έχω και στο μυαλό μου τον Ζακ Λακάν. Γάλλος ψυχαναλυτής για όσους δεν γνωρίζουν. Μοναδικά ευφυής, επίμονος, ενοχλητικά αληθινός. Συνεχιστής του Σίγκμουντ Φρόυντ αλλά το 1959 ακαταλαβίστικος για τους συναδέλφους του που τον τιμώρησαν με διαγραφή από την Διεθνή Ψυχαναλυτική Ένωση.

Συνέχισε δημιουργώντας την δική του φροϋδική σχολή στο Παρίσι το 1964 και πολύ καλά έκανε αφού μεγαλούργησε.

Στα σεμινάρια του, που απευθύνονταν κυρίως σε μεταπτυχιακούς φοιτητές δεν ήταν απλά ένας καθηγητής ή μάλλον καθόλου δεν είχε αυτό το ρόλο. Ο Λακάν ήταν σεισμός στην ψυχή τους. Παρήγε παλμικές δονήσεις, αυτοσχεδίαζε και ο τόνος της φωνής του ήταν “ανισόρροπος”. Πότε ήρεμος, πότε δυνατός, πλούσιος από τεχνάσματα υποκριτικής τέχνης, όμως το σπουδαιότερο όλων ήταν η εντύπωση των μαθητών του ότι μιλάει για αυτούς και αντ’αυτών με ένα κωδικοποιημένο μήνυμα που απευθυνόταν μυστικά στον καθένα τους!

Για τον Λακάν το ασυνείδητο είναι ο πυρήνας της ύπαρξής μας , κάτι το οποίο με βρίσκει απόλυτα σύμφωνη αφού πιστεύω ακράδαντα ότι όλη η προσωπικότητά μας θεμελιώνεται από το ασυνείδητο. Πώς όμως όλο αυτό μπορεί να γίνει κατανοητό; Το μέσο λοιπόν της αποκωδικοποίησης είναι η γλώσσα! Ναι! Η γλώσσα που μιλάμε , η ομιλία μας! Αυτό εξηγούσε , το αυτονόητο! Αυτό είναι για εμένα η θεραπεία ψυχής, να έρθεις αντιμέτωπος με το αυτονόητο, την αλήθεια και να βαδίσεις σε νέα μονοπάτια.

Δεν θα σας αναλύσω εδώ όλες τις θεωρίες του Λακάν όπως το στάδιο του καθρέφτη, το υποκείμενο του ασυνειδήτου, την έννοια του Άλλου, την έννοια της επιθυμίας κτλ αλλά θα σας παροτρύνω όσοι αντέχετε να τα διαβάσετε. Θα εκπλαγείτε!

Για εμένα λοιπόν, μόλις καταφέρουμε να λεκτικοποιήσουμε τα συναισθήματά μας, το ασυνείδητό μας, τις κρυφές και φανερές σκέψεις, τις θύμισες μας από παλιά, τους φόβους μας, ακόμα και τον λόγο που υπάρχουμε, ακούμε, βλέπουμε, σκεφτόμαστε, τρώμε, πίνουμε ίσως καταφέρουμε να κατακτήσουμε την πολυπόθητη πνευματική-ψυχική υγεία, μπορεί να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι αλλά κυρίως δεν θα κουνάμε το δάχτυλο στους άλλους εξαπολύοντας κακίες, αρνητικές κρίσεις, διδακτισμό, μιζέρια και πολυξερισμό! (δικός μου όρος)

Πώς θα λεκτικοποιήσουμε όμως όλα τα παραπάνω; Προσωπικά θεωρώ με πολύ διάβασμα, αυτοκριτική, ανοχή, πολύ δουλειά με τον εαυτό μας και αν δεν μπορούμε μόνοι μας ας ζητήσουμε και την βοήθεια κάποιου ειδικού, δεν είναι κακό!