Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Η ΑΞΙΑ ΜΙΑΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ - ΓΡΑΦΕΙ Η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ

Από τη στιγμή που όλο και περισσότερες ποιητικές συλλογές κυκλοφορούν από πρωτοεμφανιζόμενους στην ποίηση, προκύπτει αναπόφευκτα ένα πρόβλημα αξιολόγησης. Και αυτό, όχι επειδή η ποίηση έχει ανάγκη από την άσκηση κάποιας κριτικής, καθώς, αν κάτι πραγματικά αξίζει, θα κερδίσει τον χώρο που του αναλογεί στο ποιητικό πεδίο. Ωστόσο, για το καλό της ίδιας της ποίησης, οφείλει η κριτική ματιά να εκτιμήσει κάποιες παραμέτρους που προσδίδουν στη νέα ποιητική συλλογή τον ιδιαίτερο, άξιο λόγου, χαρακτήρα. Με δεδομένη πάντοτε την υποκειμενικότητα της κρίσης της αλλά και την απαραίτητη σκευή που της παρέχει την τεκμηριωμένη πρόσβαση σε ό,τι γράφεται.

Μια κύρια παράμετρος της αξιολόγησης των πρώτων εμφανίσεων στον ποιητικό λόγο αφορά τη σοβαρότητα με την οποία οι νεότεροι ποιητές αντιμετωπίζουν την υπόθεση (ή καλύτερα το «πρόβλημα») της ποίησης. Σοβαρότητα που καταφαίνεται όταν δείχνουν τον απαιτούμενο σεβασμό στους παλαιότερους, άλλοι μορφοποιώντας αναπόφευκτα τη δική τους αρχική ποιητική παρουσία στα ίχνη του ύφους, της γλώσσας, ακόμη και της θεματικής, καταξιωμένων ποιητών, και άλλοι αναζητώντας ένα προσωπικό ύφος γραφής (σε μορφή και σε θεματική) ρισκάροντας τη διαφοροποίησή τους και αιφνιδιάζοντας συχνά με την ευρηματικότητα των εκφράσεων και την επεξεργασία των ιδεών. Έτσι, αξίζει να δούμε πώς αντιλαμβάνονται οι νεότεροι ποιητές τη θέση τους μέσα στο ποιητικό σκηνικό, συνειδητοποιώντας ότι αποτελούν τον πιο πρόσφατο κρίκο μιας μακράς αλυσίδας ποιητικής δημιουργίας και συναισθανόμενοι την ευθύνη τους ως προς αυτό. Αυτή ακριβώς η επαφή με την ποιητική τέχνη, τους καθιστά ταυτόχρονα ρέκτες του αληθινού νοήματος, όπου και όποτε το συναντούν, αλλά και εν δυνάμει ανανεωτές του. Αποκτά ενδιαφέρον η περίπτωση του ποιητικού λόγου που τολμά να διαφοροποιηθεί από ό,τι έχει γραφεί, να δείξει πως έχει τη δυναμική να προχωρήσει με το δικό του ύφος, τον προσωπικά δικό του ποιητικό «τρόπο». Με λάθη, οπωσδήποτε, με αστοχίες συχνά, με αναμείξεις γλώσσας και ύφους. Όμως, με θάρρος, ή καλύτερα «θράσος», που περισσότερο αποδίδει ως έννοια την πορεία του νέου ποιητή σε θολό και δύσβατο τοπίο, σε μια προσπάθεια (χρονοβόρα, είναι αλήθεια) να βρει τα δικά του βήματα, τον δικό του αναγνωρίσιμο χαρακτήρα.

Αναμενόμενη σε νέους ποιητές λίγο ως πολύ είναι η προβολή του «εγώ», ωστόσο σε εποχές κρίσης όπως η σημερινή, έχει ενδιαφέρον η ενσωμάτωση του ποιητικού υποκειμένου στο ευρύ πρώτο πληθυντικό καταργώντας την ιδιώτευση, σε μια ποίηση με κοινωνικό πρόσημο που αλώνει το ποιητικό «εγώ» και το κατευθύνει να λειτουργεί σε μια κοινωνική διάσταση, απομακρυσμένη ωστόσο από τις όποιες πολιτικές εκτιμήσεις θα παρέπεμπαν σε παλαιότερες εποχές καθορίζοντας την ποιητική παρουσία ως αναπόφευκτα πολιτική συνιστώσα μιας ταραγμένης επίσης κοινωνίας. Το σημερινό ποιητικό τοπίο δεν χαρακτηρίζεται τόσο από σαφή πολιτικό λόγο, όσο κυρίως από κοινωνικό. Η ποιητική και πολιτική ηθική, κάποτε συνυφασμένες έννοιες, παραχωρούν τη θέση τους στην κοινωνική ευαισθησία, η οποία καθορίζει εν προκειμένω και την ηθική της ποίησης. Επομένως, η προέκταση του ποιητικού «εγώ» στην κοινότητα συνιστά το κατ’ εξοχήν χαρακτηριστικό μιας ποίησης η οποία, με την προβολή ή όχι της πρωτοπρόσωπης φωνής, καθιστά τον κοινωνικό της στόχο πλέον διαυγή.

Επειδή λείπει από πολλές σύγχρονες νέες εμφανίσεις η αίσθηση του μέτρου και η συνακόλουθη αξία του προσωπικού ήθους, νιώθουμε την ευχάριστη έκπληξη που προξενεί μια νέα παρουσία, ως προς όσα έχει ενσωματώσει από τους προηγούμενους αλλά, κυρίως, ως προς την τόλμη να πειραματιστεί σε κάτι φρέσκο που ανανεώνει το ποιητικό τοπίο. Αυτή ακριβώς η ανανέωση είναι που λείπει σήμερα, νέες εμφανίσεις που να πηγαίνουν την υπόθεση της ποίησης πιο μπροστά, πιο ψηλά, πέρα από βαρετές επαναλήψεις. 

 

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ήρα Παπαποστόλου, Συγγραφέας και Ιστορικός Τέχνης

Με την Ήρα έχω τη χαρά να τη γνωρίζω από την περίοδο των σχολικών μας χρόνων. Στο ενδιάμεσο χαθήκαμε όπως γίνεται συνήθως με τους περισσότερους συμμαθητές. Οι δρόμοι μας διασταυρώθηκαν ξανά κατά την προεκλογική περίοδο των δημοτικών εκλογών τον Οκτώβρη του 2023. Αν και σε αντίπαλες παρατάξεις, η χαρά μου ήταν μεγάλη που την συνάντησα ξανά, έστω και κάτω από αυτές τις συνθήκες, γνωρίζοντας ότι ασχολείται επαγγελματικά πλέον με την συγγραφή και γενικότερα την τέχνη ως επαγγελματίας ιστορικός τέχνης. Συνέπεσε με την δική μου ενασχόληση και αγάπη τα τελευταία χρόνια για την συγγραφή αλλά την διόρθωση και λογοτεχνική επιμέλεια. Τα κοινά ενδιαφέροντά μας πολλά, οπότε δεν υπήρχε περίπτωση, σκέφτηκα, αυτή την φορά να χαθούμε. Την προσέγγισα και ανταποκρίθηκε με χαρά, συζητήσαμε πάρα πολλά μετά από τόσα χρόνια αλλά και για αυτά που η κάθε μία θέλει να κάνει με κοινό παρονομαστή την τέχνη.       Θα σας παρουσιάσω την Ήρα Παπαποστόλου, αν και πολλοί από εσάς μπορεί ήδη να την γ...

Σαν απολογία - Από τον συγγραφέα Δημήτρη Βαρβαρήγο

Γράφω, ναι γράφω για πολλούς και ποικίλους λόγους που δεν είναι ορατοί όταν κάποιος με βλέπει και δεν μπορεί να φανταστεί την παρόρμηση μου για δημιουργία. Είναι μια εσωτερική ανάγκη που συμπληρώνει την ύπαρξή μου. Ίσως επειδή καταλαγιάζει ο δαίμονας που κρύβεται μέσα μου. Γεγονός είναι πως η αγάπη μου για το γράψιμο έχει ρίζες στα παιδικά μου χρόνια καθώς μέσα στην οικογένεια μου όλοι διάβαζαν και ήταν αυτό η πρώτη ουσιαστική παιδεία να αγαπήσω τα βιβλία και το θέατρο καθώς κάθε μήνα βλέπαμε μία τουλάχιστον παράσταση. Η δική μου γενιά ανέθρεψε παιδιά σε μια φτωχική Ελλάδα γεμάτη ελλείψεις, αλλά επίσης γεμάτη σεβασμό και αξιοπρέπεια. Δίναμε ιδιαίτερη αξία στα πράγματα, όπως ένα βιβλίο που τύχαινε να πέσει στα χέρια μας. Προσωπικά το θεωρούσα πολύ σημαντικό αυτό κι ένιωθα όχι απλά τυχερός αλλά ξεχωριστός που είχα την εύνοια της μοίρας να με επιλέξει. Μπορεί να σας φαίνεται υπερβολικό αυτό αλλά είναι η αλήθεια μου.  Μεγαλώνοντας, το διάβασμα δεν μου αρκούσε και στράφηκα στην γραφή....

Ταξίδι στην Κεράλα της Ινδίας για ένα γάμο της Ευτυχίας Σταματέλου

Ξυπνώ από το θόρυβο του ανεμιστήρα, οι άλλες κοιμούνται ακόμα. Ανοίγω την πόρτα της καλύβας που βγάζει στο ταρατσάκι, η καλύβα αναφερόταν στην πρόσκληση ως fisherman villa και η στιγμή δικαιώνει το όνομα. Με χτυπάει στη μούρη 40 βαθμών ζέστη τροπική και αφόρητη υγρασία, το ταρατσάκι είναι στερεωμένο με καλάμια μέσα στη λιμνοθάλασσα. Εδώ τα λένε backwaters, δηλαδή κανάλια, είναι νερά εντός ζούγκλας, αληθινής ζούγκλας, αυτή είναι η διαμονή μας. Αργά νωχελικά, όπως όλα εδώ (βρισκόμαστε κοντά στη γραμμή του ισημερινού), πλησιάζει μια πιρόγα με ψαρά που φοράει, όπως όλοι οι άντρες στην Κεράλα, τυλιγμένη λινή πετσέτα στη μέση και από πάνω ευρωπαϊκό πουκαμισάκι. Αναρωτιέμαι αν υπάρχει βρακί από κάτω και τον παρακαλώ να κοντοσταθεί να φωτογραφίσω. Το βλέμμα μου γυρίζει περιφερειακά της λιμνοθάλασσας. Έτσι θα όριζα τη λέξη ησυχία, τα νερά είναι ακίνητα, τριγύρω βλάστηση τροπική, πανύψηλα φοινικόδεντρα και μπανανιές, βοκαμβίλιες, μανόλιες και το τοπικό τους δέντρο jackfruit (artocarpus heteroph...